Baskı ve Baskı Teknikleri - I
Hazırlanan tasarımların orijinaline en uygun şekilde bir materyal üzerine aktarılması ve çoğaltılması işlemine baskı denir. Baskı öncesinde, bilgisayar programları aracılığı ile dijital ortama aktarılan görüntüler kalıplar yardımıyla baskıya hazırlanır. Hazırlanan kalıplar baskı makinasına takılarak baskı işlemi gerçekleştirilir. Baskısı biten işlerin son kullanıcıya ulaşacağı şekle getirilmesi ise baskı sonrası aşamasında gerçekleştirilir.
Baskı teknikleri basıldıkları kalıba göre isimlendirilirler; 1. Yüksek Baskı Tekniği 2. Düz Baskı Tekniği 3. Çukur Baskı Tekniği 4. Elek Baskı Tekniği
Yüksek Baskı Tekniği: Kullanılan baskı kalıbının mürekkep alarak baskıyı gerçekleştiren yerleri yüksek, mürekkep almayıp baskı yapmayan yerleri ise alçaktadır. Baskı kalıbındaki bu yükseklik farkından dolayı yüksek baskı sistemi adını almıştır.
Tipo Baskı: Baskı, elle veya makine ile dizilen metal harflerin tek tek sayfa oluşturacak şekilde düzenlenmesiyle oluşturulan kalıplar yardımıyla yapılır. Direkt baskı sistemidir yani kalıp üzerindeki görüntü direkt baskı materyaline aktarılır. Tipo baskı sisteminde kalıp hazırlama aşaması zorlu ve uzun bir süreç gerektirmektedir. Bu nedenle günümüzde tipo baskı kartvizit, kitap, broşür, fatura, el ilanı gibi ürünlerin basımında tercih edilmemektedir. Numaratör, kesim, kırım, yaldız baskısı (ısı ile), pilyaj, perforaj gibi işler için kullanılmaktadır. Bütün bu işlemler kâğıt, karton, mukavva, özel kâğıtlar ve uygun plastik malzemeler üzerine gerçekleştirilebilir.
Flekso Baskı: Ambalaj ürünleri basımında, poşetlerde, kâğıt, karton, oluklu mukavva ve etiket kâğıtlarının baskısında kullanılan bir tekniktir. Flekso baskı tekniğiyle plastik esaslı ve film malzemeler üzerine baskı yapılabilir. Flekso baskı da tipo baskı gibi yüksek baskı tekniğidir. Ancak diğer yüksek baskı sistemlerinden farkı kalıp yapısı ve kullanılan mürekkeptir.
Flekso baskı direkt baskı sistemidir. Bu yüzden flekso baskı kalıplarında baskı yapan yerlerdeki görüntü terstir. Flekso baskı sisteminde bir işin basılabilmesi için bilgisayarda hazırlanıp işlenen görüntü kimyasal veya dijital yöntemlerle flekso baskı kalıbına aktarılır. Kalıp, kalıp silindirine monte edilir. Mürekkep haznesi mürekkebi aniloks (tramlı) merdaneye verir. Aniloks merdane kalıp üzerinde yüksekte kalan kısımlara temas eder ve bu kısımlar mürekkep alır. Kalıp silindiri ile baskı silindiri arasından geçen baskıaltı malzemesi üzerine görüntünün aktarılmasıyla baskı işlemi gerçekleşmiş olur.
Düz Baskı Tekniği: Kullanılan baskı kalıbının mürekkep alarak baskıyı gerçekleştiren yerleri ile mürekkep almayıp baskı yapmayan yerleri arasında yükseklik farkı olmamasından dolayı düz baskı sistemi olarak adlandırılır.
Ofset baskı sisteminde kullanılan kalıbın yüzeyi düzdür ve üzeri ışığa duyarlı emülsiyon tabakası ile kaplıdır. Kalıp üzerinde yükseklik farkı bulunmadığından dolayı iş alanlarını oluşturmak için ofset baskı kalıbı üzerinde gren çukurcukları bulunur. Bu çukurcukların görevi baskı sırasında pozlandırılmış kalıbın iş olan yerlerinin emülsiyon vasıtasıyla mürekkep, iş olmayan yerlerinin ise su almasını sağlamaktır. Burada su ve mürekkebin birbirine karışmaması prensibinden faydalanılarak baskı gerçekleştirilir.
Ofset baskı sisteminde bir işin basılabilmesi için emülsiyonlu ofset baskı kalıbının üzerine basılacak iş için hazırlanmış filmden pozlandırma işlemi gerçekleştirilerek görüntü aktarılır. Pozlandırılan kalıp banyo işlemine tabi tutularak baskıyı gerçekleştirecek emülsiyonlu bölgelerin sabitlenmesi sağlanır. Banyo işleminden sonra kalıp, su ile yıkanarak iş olmayan yerlerdeki emülsiyon kalıntılarının çözülmesi sağlanır. Hazırlanan baskı kalıbı baskı makinesi üzerindeki kalıp kazanına takılır. Baskı kalıbındaki düz görüntü, kalıp kazanının kauçuk (blanket) kazanına temas etmesiyle birlikte kauçuğa aktarılır. Kauçuk üzerinde oluşan görüntü terstir. Kauçuk ile baskı kazanı arasındaki forsanın etkisiyle aradan geçen baskı altı malzemesinin üzerine görüntü düz olarak aktarılır. Böylece baskı gerçekleşmiş olur. Ofset baskı kalıbı kâğıt yüzeyine direkt baskı yapamadığından ofset baskı sistemi endirekt baskı sistemidir.
Web Ofset: Ofset baskı sisteminin gelişmiş bir şeklidir ve genellikle baskı sayısı fazla olan işlerin baskısı için kullanılır. Web ofsetin (rotasyon baskının) en büyük özelliği bobin kâğıda baskı yapabilmesidir. Baskı sistemi olarak tabaka kâğıda baskı yapan ofset makinelerinden kâğıdı rulo olarak kullanması dışında pek farkı yoktur. Web ofset makineleri bir ya da birden fazla bobine, önlü arkalı baskı yapabilen, kendine özel katlama, kesme, yapıştırma, aparatlarıyla çok yüksek hızlarda çalışan baskı makineleridir. Web ofset sisteminde her ünitede iki kalıp ve iki kauçuk kazanı bulunur. Baskı kauçuktan kauçuğa olur. Bobin kâğıt iki kauçuk arasından geçerken kauçuklardan birisi üst, diğeri alt tarafın baskısını gerçekleştirir. Böylece kâğıda önlü arkalı baskı yapılmış olur.
Dijital Baskı: Baskının bilgisayar destekli dijital ortamlarda yapılmasıdır. Bu sistem, matbaa tekniğinde kullanılan film ve kalıp gibi unsurları ortadan kaldırmıştır. Dijital olarak çekilmiş bir fotoğrafın ya da taranmış bir resmin, uygun programlarda metin, grafik, çizim vb. görselleri hazırlandıktan sonra dijital baskı makineleri yardımıyla doğrudan materyal üzerine basılması işidir. Dijital baskı birçok baskı teknolojisini hız ve kalite açısından geride bırakmıştır. Aynı zamanda boyut sınırlamasını da ortadan kaldırmıştır. Yeni bir teknoloji olması sebebiyle sürekli gelişmekte olan dijital baskı makinelerinin baskı kaliteleri ve hızları her geçen gün artmaktadır.